LỄ THÁNH GIA,nghĩ vê "Hình thức gia đình" !!!

Hình thức gia đình

CPS Đặng NGỌC gửi từ Pháp.

Xét về hình thức cơ chế gia đình, ngày nay đã có nhiều thay đổi khác xưa rất nhiều. Trước đây, gia đình theo hình thức đại gia đình (bộ tộc), gồm nhiều thế hệ sống chung, từ ông bà, cha mẹ, con, cháu, chắt… dần theo thời gian, hình thức chuyển sang loại gia đình hạt nhân, giờ đây, những thành viên trong gia đình chỉ gói gọn vào cha mẹ và con cái. Ta thấy có sự khác biệt rõ nét về thành viên trong gia đình bộ tộc và gia đình hạt nhân.

Khoa học kỹ thuật thay thế con người

Trước đây cho tới đầu đến thế kỷ 18, chỉ có gia đình truyền thống, còn từ thế kỷ 18 đến nay xuất hiện gia đình hạt nhân. Lý do có sự thay đổi, phần lớn là kinh tế. Với cơ chế gia đình bộ tộc, nông nghiệp là chủ yếu, các thành viên là những lao động chính, dụng cụ là sức người, là cơ bắp. Từ khi có cuộc cách mạng công nghiệp nổ ra, vai trò của dụng cụ đã hỗ trợ và thay đổi cho sức người một cách mạnh mẽ đến kinh khủng, và dụng cụ, máy móc là phương tiện sản xuất chính, con người giờ đây chỉ là phụ thôi.

Đây chính là lý do khiến con người thất nghiệp. Đời sống kinh tế trong gia đình bộ tộc bắt đầu khó khăn, tình trạng di dân đi tìm việc làm để sống bắt đầu tăng dần, dĩ nhiên để tồn tại, con người cũng phải thích nghi với hoàn cảnh xã hội, về môi trường sống, với khả năng của bản thân, nhất là mức thu nhập chi phối các hoạt động trong đời sống, kể cả trong vấn đề hôn nhân gia đình.

Trước đây, để có thêm nhân sự lao động, con người có thể kết hôn sớm, trai 16, gái 14 là được. Còn nay, phải có ổn định về công ăn việc làm, có sự nghiệp rồi mới lập gia đình. Tuổi của nam khoảng 30, nữ khoảng 24 trở lên.

Khuynh hướng hạn chế sinh sản

Ta thấy cách suy nghĩ, cách sống của gia đình bộ tộc và hạt nhân đã đổi thay, dường như hoàn toàn độc lập. Sự thay đổi mạnh mẽ hơn chính là cuộc cách mạng về tính dục thế kỷ 20.

Xưa, vì đời sống kinh tế, sinh con cháu để gia đình thêm đông, thêm nhân sự lao động. Nay mỗi gia đình chỉ sinh một vài người con thôi cũng đuối làm rồi.

Phải chăng có phải vì lý do kinh tế? Đúng. Nhưng sâu xa hơn là vì đời sống hưởng thụ. Có thêm con cái thì phải thêm trách nhiệm, thêm lo, như thế sẽ không còn nhiều thời giờ để đáp ứng cho nhu cầu bản thân, không có nhiều giờ để vui chơi giải trí… Chính vì thế mà việc hạn chế sinh sản là cần thiết, xu hướng này thật nguy hiểm, vì đời sống tính dục và sinh sản bị tách rời nhau. Đặc biệt giờ đây con người có thêm “thần hộ mệnh” chính là thuốc ngừa thai. Con người chẳng cần lo lắng vì sợ “bể kế hoạch” nữa, có thuốc ngừa thai, ta cứ tha hồ vui chơi hưởng thụ…

Sự thay đổi về hình thức và cơ chế gia đình từ bộ tộc sang hạt nhân mở ra một trang sử mới mà dù tốt hay xấu, giờ đây cũng chính các gia đình phải hứng chịu hậu quả, cụ thể như lời đức Giáo hoàng đã cảnh báo, tình yêu và hôn nhân gia đình dần bị tục hoá, bị rạn nứt, gia đình phải sống trong phập phồng lo âu vì nguy cơ đổ vỡ ngày càng cao.

Ánh sáng và bóng tối trong hôn nhân gia đình

Do có sự thay đổi ở trên, hoàn cảnh của các gia đình đang sống hiện tại có những khía cạnh tích cực cũng như có những mặt tiêu cực. Một số khía cạnh là dấu chỉ cho thấy ơn cứu độ của Đức Giêsu Kitô đang tác động trong thế gian, một số khía cạnh khác cho thấy sự từ chối của con người đang chống lại tình thương của Thiên Chúa.

Ánh sáng

Các gia đình ngày nay, người ta thấy có một ý thức sống động hơn về tự do cá nhân và một sự chú ý nhiều hơn đến phẩm chất của các tương quan liên vị trong hôn nhân, liên vị giữa các thành viên trong gia đình; thêm vào đó là ý thức về nhu cầu phát triển những liên hệ giữa các gia đình để giúp đỡ nhau về cả tinh thần lẫn vật chất, cũng như khám phá lại sứ mạng mà Giáo hội riêng biệt của gia đình và trách nhiệm của gia đình trong việc xây dựng một xã hội công bình hơn. Mỗi người không còn chỉ nghĩ đến bản thân mình nữa, mà biết nghĩ đến nhu cầu, lợi ích của người khác, để tạo thêm niềm vui cho nhau qua các dịp lễ hội, kỷ niệm…

Nói chung con người biết tuỳ khả năng của mình để hỗ trợ nhau phát triển các mặt trong cuộc sống nhân bản, đạo đức, các chiều kích khác trong cuộc sống, giúp nhau thăng tiến, hội nhập vào xã hội, cộng tác vào Giáo hội để Giáo hội được trở nên thể hiện sức sống của nền văn minh tình thương.

Sự tự do còn được thể hiện trong việc chọn lựa người bạn đời, không theo còn theo định chế cha mẹ đặt đâu con phải theo đó. Điểm tích cực khác là con người biết quan tâm và nâng cao phẩm giá của người phụ nữ, nhờ đó, người phụ nữ có thể hội nhập, cộng tác đắc lực của cá nhân mình vào cộng đoàn xã hội và Giáo hội. 

Họ ý thức việc hôn nhân gia đình là điều quan trọng nên khi đi vào đời sống này, họ luôn có trách nhiệm xây dựng cho hạnh phúc của mình, nhất là ý thức quan tâm đến việc sinh con có trách nhiệm. Cây tốt sinh trái tốt, cây xấu sinh trái xấu. Họ ý thức trong đời sống sinh hoạt vợ chồng để làm sao sự sống mới được hình thành với đầy đủ yếu tố tốt đẹp của bố mẹ truyền sang. Không những thế, họ còn lo lắng dưỡng nuôi con cái để con cái phát triển một cách tốt nhất.

Được như thế đó là một điều mơ ước mà mỗi gia đình phải phấn đấu đạt được. Tuy nhiên, nhiều gia đình khác đã, đang phải sống trong những bóng mây của thất vọng, đau khổ vì thiếu tình thương trong cộng đoàn gia đình. cha mẹ không hoà thuận, con cái thiếu tin tưởng cha mẹ…

Bóng tối

Chính những xu hướng và các trào lưu thực dụng, tục hoá làm cho con người chỉ biết đến mình mà thôi, họ dần bị sai lầm trong ý thức, rồi sai lầm trong thực hành. Họ đề cao cá nhân chủ nghĩa. Giờ đây, đời sống con người trở nên độc lập.

Vợ chồng độc lập. Con cái độc lập. Độc lập trong mọi tương quan nhân vị với người khác…

Độc lập trong giao tế: bạn tôi bạn anh; việc tôi việc anh; tiền của tôi, tiền của cô…

Họ sai lầm trong quan niệm về tự do, nghĩa là, theo họ, tự do là muốn làm gì thì làm, kể cả điều xấu. Trong khi tự do đích thực luôn phải hướng đến sự thiện. Càng làm điều xấu ta càng mất tự do, vì phải lệ thuộc cho điều xấu. Còn càng làm điều thiện thì ta càng được tự do và được phát triển toàn vẹn phẩm cách con người trong tình yêu thương nhân loại và tình yêu thương Thiên Chúa.

Cuộc sống của họ mất đi sự tin tưởng lẫn nhau, họ sợ phải chịu trách nhiệm đối với nhau, đối với con cái, với người thân. Và dĩ nhiên họ cũng sợ phải sinh con, phải có trách nhiệm đối với con, nên những mầm sống được hình thành trong tình yêu cha mẹ bớt dần, những sự sống bị đe doạ cao hơn vì tính ích kỷ, muốn loại trừ mầm sống đi để có được sự hưởng thụ cao hơn cho thân xác, cho bản năng… Kết cục cho thấy, vấn đề ly dị ngày càng cao. Hôn nhân gia đình không còn mở ngõ cho sự sống hình thành và phát triển.

Bóng tối và ánh sáng đan chen nhau trong gia đình, gia đình luôn phải ứng phó, phải dấn thân và phải phân định mọi điều xảy đến trong gia đình từng ngày từng giờ để có một chọn lựa tốt nhất. Gia đình phải can đảm chọn lựa. Chọn lựa lòng yêu mến Chúa hay coi thường kinh rẻ sự hiện diện của Ngài. Chọn lựa để giáo dục con cái trong đức tin hay để mặc chúng muốn trở thành gì cũng được… Nói chung phải cậy đến sức mạnh của Chúa qua việc tham dự lãnh nhận các bí tích, sống Tin mừng hàng ngày, đến và sống với Chúa trong từng biến cố cuộc sống.(Tham khảo: ĐGH Gioan Phaolô II, Tông huấn Familiaris Consortio).- TG:THANH THANH

---